اولین کسانی که با نمک و ویژگیهای آن آشنا شدند مصریان بودند.
نمک، رطوبتی را که باعث تولید باکتری در غذاها میشود از بین میبرد و به دلیل اینکه در گذشته نگهداری گوشت بدون یخچال برای مدت طولانی امکانپذیر نبود؛ با گسترش تمدن، نمک به یکی از کالاهای تجاری اصلی جهان تبدیل شد.
نمک از دریا به وجود میآید. در زیر پوست زمین رگههای سفیدی از نمک وجود دارد که عمق برخی از آنها هزاران فوت است. در گذشته برای کشف نمک از حیوانات کمک گرفته میشد. حیوانات مسیرهایی که نمک وجود داشت را به انسان نشان میدادند.
یکی از این مسیرها از مراکش و به سمت صحرای تیمبوکتو بود. کشتیهای حامل نمک از مصر به یونان و از آنجا به سمت دریای مدیترانه میرفتند.
ونیزیها در قسطنطنیه کالاهای خود را با نمک آسیایی مبادله میکردند.
در سال 1295، زمانی که مارکوپولو برای اولین بار به کاتای سفر کرد متوجه شد مردم آنجا از سکههای نمکی استفاده میکنند که مهر خان بزرگ روی آنها زده شده بود.
در اوایل قرن ششم، بازرگانان به طور معمول اونس نمک را با اونس طلا مبادله میکردند.
در حبشه، تختههای سنگ نمک به نام «آمُلِس» در واقع به سکهی مورد استفاده منطقه تبدیل شد. هر کدام از این سکهها در حدود ده اینچ طول و دو اینچ ضخامت داشتند.
در سایر مناطق آفریقای مرکزی نیز از نمک به عنوان پول استفاده میشد.
در گذشته نمک نه تنها برای طعم دادن و حفظ غذا کارایی داشت، بلکه ضدعفونیکننده خوبی نیز بود.
از بین تمام جادههایی که به رم منتهی میشد، یکی از شلوغترین جادهها «ویا سالاریا» بود، یک مسیر پر از نمک، که سربازان رومی هنگام راهپیمایی در آن منطقه متوجه نمک شدند.
در گذشته دستمزد یک سرباز نمک بود. اگر یک سرباز «ارزش نمکش را نداشت» حقوقش قطع میشد، این عبارت به این دلیل به وجود آمد که یونانیها و رومیها اغلب بردهها را با نمک میخریدند.
نمک به دلیل استفاده آن به عنوان یک ماده نگهدارنده، برای یهودیان عهد عتیق به یک نشانه ماندگاری تبدیل شد.
استفاده از نمک در قربانیهای عبری به معنای عهد ابدی بین خدا و اسرائیل است و در کتاب مقدس، نمک نماد عدم وفاداری محسوب میشود.
مثلا یک داستان درباره لوط، همسر و دو دخترش بود که به آنها دستور داده شده بود که از شهر بدون اینکه به عقب نگاه کنند، فرار کنند.
وقتی همسر لوط نگاهی گذرا به عقب انداخت (ایمان او کامل نبود) بلافاصله به ستونی از نمک تبدیل شد.
در یک آیین مذهبی رومی دانههای نمک را روی لبهای نوزاد هشت روزه میگذاشتند و مراسم غسل تعمید کاتولیک رومی را به جا می آوردند و برای اطمینان از پاکی محصولی ابتدا لقمهای نمک در دهان کودک میگذاشتند.
در ادیان مسیحی، نمک هنوز استعارهای از فیض و حکمت مسیح است.
در طول قرون وسطی ریختن نمک شوم تلقی میشد و نشانهای از عذاب بود.
در تابلوی شام آخر لئوناردو داوینچی، یک یهودی اخم کرده و نمکدانی واژگون در مقابلش نشان داده شده است.
در اواخر قرن هجدهم، رتبه مهمانان در یک مهمانی با فاصله محل نشستن آنها و نمکدان نقرهای روی میز سنجیده میشد. مهمانان ویژه کنار میز نمک مینشستند و مهمانان معمولی در فاصله دورتری از نمک مینشستند.
مالیات نمک در دوران سلطنت لویی شانزدهم به قدری بالا بود که به یک شکایت بزرگ تبدیل شد و در نهایت به شعلهور شدن انقلاب فرانسه کمک کرد.